Karantin dövründə RAMAZAN TÖVSİYƏLƏRİ

Tarix: 25-04-2020, 14:04

Dünyadakı 1,8 milyard müsəlman Ramazan ayını koronavirus tədbirlərinin kölgəsində keçirəcək.

Mediabiz.az BBC-yə istinadən xəbər verir ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) müsəlmanlar yaşayan ölkələrdə Ramazan ayı boyu sosial və dini davranışlarla bağlı riayət edilməsi vacib olan tədbirlər siyahısını açıqlayıb.
ÜST ibadət yerlərinin təmizliyi də daxil, oruc tutmağın virusa yoluxma riskini artırıb-artırmamasına qədər bir çox məsələyə toxunub.

Oruc tutmaq xəstəlik riskini artırırmı?

ÜST qeyd edib ki, oruc tutmaq və "Covid-19" arasındakı əlaqəylə bağlı hər hansı elmi araşdırma aparılmayıb.
Sağlam insanların oruc tutmalarının problem yaratmamalı olduğunu bildirən təşkilat digər xəstələr kimi, virusa yoluxanların da həkimə müraciət etmələrini tövsiyə edib.
ÜST-ün tövsiyələri arasında təzə qidalardan istifadə etmək və bol su içmək də var.

Ramazan tədbirləri keçirilə bilərmi?

ÜST həmçinin qeyd edib ki, riskləri dəyərləndirdikdən sonra siyasətçilər sosial və dini məzmunlu yığıncaqların təxirə salınmasını "ciddi şəkildə" gözdən keçirməli, bu mümkün olmadıqda, yığıncaq yerlərində virusun yayılma riskini azaldacaq tədbirlər reallaşdırmalıdırlar.
Təşkilatın sosial məsafəylə bağlı tövsiyələri isə aşağıdakılardır:

• insanlar arasında ən azı bir metr məsafə saxlanması;
• əl yelləməklə, baş tərpətməklə və ya əli sinəyə qoymaqla salamlaşmaq variantlarından birini seçməklə fiziki təmasdan yayınma;
• Ramazan tədbirləri zamanı əyləncə yerlərində, bazarlarda və mağazalarda çox sayda insanın toplanmasına imkan verilməməsi.

Yüksək risk qrupuna aid olan şəxslərlə bağlı tövsiyələr:

• özünü pis hiss edən və ya Covid-19 əlaməti olan şəxsləri tədbirlərə qatılmamaq və ölkə miqyasında tətbiq edilən məhdudlaşdırmalara əməl etmək yönündə təşviq etmək;
• yaşlı şəxsləri və xroniki xəstəlikləri olanları (məsələn, ürək, nəfəs yolu və xərçəng xəstəlikləri) yığıncaqlara qatılmamaları yönündə təşviq etmək.

İftar yığıncaqları üçün tövsiyələr

ÜST iftar yığıncaqlarının mümkün qədər açıq havada keçirilməsini, bu mümkün olmadıqda isə məkanların tez-tez havalandırılmasını məsləhət görür.
Yoluxma ehtimalını azaltmaq üçün az sayda adamın iştirakıyla və qısa müddət ərzində yekunlaşacaq yığıncaqların keçirilməsi, bu tədbirlərdə sosial məsafənin qorunması tövsiyə edilir.
İftara qatılan şəxslər arasında "Covid-19" xəstələri aşkar edilərsə, filyasiya araşdırmalarının (mənbənin müəyyən edilməsi ) tətbiqi təmin olunmalıdır.

İbadət yerləri üçün tövsiyələr

ÜST hər yığıncaqdan əvvəl və sonra ibadət yerlərinin dezinfeksiya olunmasını tövsiyə edib.

Məscidlərdə ümumi gigiyena tələblərinə əməl edilməlidir. Təşviq olunmalıdır ki, insanlar şəxsi səccadələrindən istifadə etsinlər.
Qapı tutacaqları, elektrik düymələri, pilləkən məhəccərləri kimi çox toxunulan yerlər tez-tez dezinfeksiya olunmalıdır.

ÜST-ün digər tövsiyələri

ÜST zəkatların paylanması zamanı da sosial məsafənin qorunmasını istəyir.
Təşkilat iftar bufetlərində qələbəlik olmaması üçün süfrələrin əvvəldən qurulmasını tövsiyə edib. Yeməklərin hazırlanması, paylanması və süfrələrin yığışdırılması zamanı da qoruyucu tədbirlərə əməl olunmalıdır.
ÜST həmçinin bildirib ki, "Covid-19" epidemiyası zamanı siqaretdən ümumiyyətlə uzaq durmaq lazımdır:
"Siqaret çəkəndə barmaqlar (və yəqin ki, virus bulaşmış siqaretlər) dodaqlara toxunur və bu, virusun nəfəs yollarına keçmə ehtimalını artırır. Qəlyanların çox adam tərəfindən istifadə edilən başlıqları və xortumları da virusun yayılmasına şərait yaradır".
Tövsiyələrin "Ağıl və psixoloji sağlamlıq" bölümündə inanclı şəxslərdə təhlükəsiz məsafəni qoruyaraq dua edə biləcəklərinə inam yaratmağın vacibliyi vurğulanır.
"Ümid və təsəlli mesajlarıyla yanaşı, xəstələr üçün dualar etmək Ramazanın ictimai sağlamlığı qorumaq tələbini yerinə yetirmək vasitəsidir" - ÜST-ün tövsiyələrində qeyd edilən məqamlardan biri də budur.
Təşkilat xəbərdarlıq edib ki, hərəkət məhdudiyyətinin tətbiq edildiyi yerlərdə qadınlara, uşaqlara və ayrı-seçkiliyə məruz qalan digər şəxslərə qarşı ailədaxili zorakılıq arta bilər:
"Dini liderlər açıq şəkildə bu şiddətə etiraz edə, zərərçəkmişlərə yardım edə və ya onları yardım istəməyə təşviq edə bilərlər".
Genelgeye göre, iftar saatleri öncesinde oluşabilecek trafik yoğunluğunun önüne geçmek için iftar saatinin en az 3 saat öncesinden itibaren toplu taşımada kullanılan araç ve sefer sayısı arttırılacak.
İftar ve sahur vakitleri arasında vatandaşların yoğun olarak kullandığı ya da kullanabileceği caddelerin kapatılmasının da değerlendirileceği kaydedildi.
İftar saati öncesinde toplu taşıma araçlarında ve duraklarında sosyal mesafe ve maske kullanımına ilişkin denetlemeler yapılacağı da genelgede yapılan uyarılar arasında.Dünyadakı 1,8 milyard müsəlman Ramazan ayını koronavirus tədbirlərinin kölgəsində keçirəcək.
Lent.az BBC-yə istinadən xəbər verir ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) müsəlmanlar yaşayan ölkələrdə Ramazan ayı boyu sosial və dini davranışlarla bağlı riayət edilməsi vacib olan tədbirlər siyahısını açıqlayıb.
ÜST ibadət yerlərinin təmizliyi də daxil, oruc tutmağın virusa yoluxma riskini artırıb-artırmamasına qədər bir çox məsələyə toxunub.

Oruc tutmaq xəstəlik riskini artırırmı?

ÜST qeyd edib ki, oruc tutmaq və "Covid-19" arasındakı əlaqəylə bağlı hər hansı elmi araşdırma aparılmayıb.
Sağlam insanların oruc tutmalarının problem yaratmamalı olduğunu bildirən təşkilat digər xəstələr kimi, virusa yoluxanların da həkimə müraciət etmələrini tövsiyə edib.
ÜST-ün tövsiyələri arasında təzə qidalardan istifadə etmək və bol su içmək də var.

Ramazan tədbirləri keçirilə bilərmi?

ÜST həmçinin qeyd edib ki, riskləri dəyərləndirdikdən sonra siyasətçilər sosial və dini məzmunlu yığıncaqların təxirə salınmasını "ciddi şəkildə" gözdən keçirməli, bu mümkün olmadıqda, yığıncaq yerlərində virusun yayılma riskini azaldacaq tədbirlər reallaşdırmalıdırlar.
Təşkilatın sosial məsafəylə bağlı tövsiyələri isə aşağıdakılardır:

• insanlar arasında ən azı bir metr məsafə saxlanması;
• əl yelləməklə, baş tərpətməklə və ya əli sinəyə qoymaqla salamlaşmaq variantlarından birini seçməklə fiziki təmasdan yayınma;
• Ramazan tədbirləri zamanı əyləncə yerlərində, bazarlarda və mağazalarda çox sayda insanın toplanmasına imkan verilməməsi.

Yüksək risk qrupuna aid olan şəxslərlə bağlı tövsiyələr:

• özünü pis hiss edən və ya Covid-19 əlaməti olan şəxsləri tədbirlərə qatılmamaq və ölkə miqyasında tətbiq edilən məhdudlaşdırmalara əməl etmək yönündə təşviq etmək;
• yaşlı şəxsləri və xroniki xəstəlikləri olanları (məsələn, ürək, nəfəs yolu və xərçəng xəstəlikləri) yığıncaqlara qatılmamaları yönündə təşviq etmək.

İftar yığıncaqları üçün tövsiyələr

ÜST iftar yığıncaqlarının mümkün qədər açıq havada keçirilməsini, bu mümkün olmadıqda isə məkanların tez-tez havalandırılmasını məsləhət görür.
Yoluxma ehtimalını azaltmaq üçün az sayda adamın iştirakıyla və qısa müddət ərzində yekunlaşacaq yığıncaqların keçirilməsi, bu tədbirlərdə sosial məsafənin qorunması tövsiyə edilir.
İftara qatılan şəxslər arasında "Covid-19" xəstələri aşkar edilərsə, filyasiya araşdırmalarının (mənbənin müəyyən edilməsi ) tətbiqi təmin olunmalıdır.

İbadət yerləri üçün tövsiyələr

ÜST hər yığıncaqdan əvvəl və sonra ibadət yerlərinin dezinfeksiya olunmasını tövsiyə edib.

Məscidlərdə ümumi gigiyena tələblərinə əməl edilməlidir. Təşviq olunmalıdır ki, insanlar şəxsi səccadələrindən istifadə etsinlər.
Qapı tutacaqları, elektrik düymələri, pilləkən məhəccərləri kimi çox toxunulan yerlər tez-tez dezinfeksiya olunmalıdır.

ÜST-ün digər tövsiyələri

ÜST zəkatların paylanması zamanı da sosial məsafənin qorunmasını istəyir.
Təşkilat iftar bufetlərində qələbəlik olmaması üçün süfrələrin əvvəldən qurulmasını tövsiyə edib. Yeməklərin hazırlanması, paylanması və süfrələrin yığışdırılması zamanı da qoruyucu tədbirlərə əməl olunmalıdır.
ÜST həmçinin bildirib ki, "Covid-19" epidemiyası zamanı siqaretdən ümumiyyətlə uzaq durmaq lazımdır:
"Siqaret çəkəndə barmaqlar (və yəqin ki, virus bulaşmış siqaretlər) dodaqlara toxunur və bu, virusun nəfəs yollarına keçmə ehtimalını artırır. Qəlyanların çox adam tərəfindən istifadə edilən başlıqları və xortumları da virusun yayılmasına şərait yaradır".
Tövsiyələrin "Ağıl və psixoloji sağlamlıq" bölümündə inanclı şəxslərdə təhlükəsiz məsafəni qoruyaraq dua edə biləcəklərinə inam yaratmağın vacibliyi vurğulanır.
"Ümid və təsəlli mesajlarıyla yanaşı, xəstələr üçün dualar etmək Ramazanın ictimai sağlamlığı qorumaq tələbini yerinə yetirmək vasitəsidir" - ÜST-ün tövsiyələrində qeyd edilən məqamlardan biri də budur.
Təşkilat xəbərdarlıq edib ki, hərəkət məhdudiyyətinin tətbiq edildiyi yerlərdə qadınlara, uşaqlara və ayrı-seçkiliyə məruz qalan digər şəxslərə qarşı ailədaxili zorakılıq arta bilər:
"Dini liderlər açıq şəkildə bu şiddətə etiraz edə, zərərçəkmişlərə yardım edə və ya onları yardım istəməyə təşviq edə bilərlər".
Genelgeye göre, iftar saatleri öncesinde oluşabilecek trafik yoğunluğunun önüne geçmek için iftar saatinin en az 3 saat öncesinden itibaren toplu taşımada kullanılan araç ve sefer sayısı arttırılacak.
İftar ve sahur vakitleri arasında vatandaşların yoğun olarak kullandığı ya da kullanabileceği caddelerin kapatılmasının da değerlendirileceği kaydedildi.
İftar saati öncesinde toplu taşıma araçlarında ve duraklarında sosyal mesafe ve maske kullanımına ilişkin denetlemeler yapılacağı da genelgede yapılan uyarılar arasında.